Kochasz bujne kwiaty tropikalne? Hodujesz w domu żywe rośliny i szukasz gatunków pnących o obfitym kwitnieniu? Konieczne przeczytaj co to za roślina hoya zwana też woskownicą. Jeszcze dziś sprawdź najpopularniejsze odmiany hoji rośliny doniczkowej (hoya odmiany). Spraw sobie przyjemność i wypróbuj też jej uprawę w warunkach domowych.
Hoya, hoja (łac. Hoya) to rodzaj roślin z rzędu goryczkowców (łac. Gentianales) i rodziny toinowatych (łac. Apocynaceae), skupiający ok. 200 gat. różnych pnączy i niskich krzewów. Ich środowiskiem naturalnym są tereny południowo-wschodniej Azji oraz Australii i Nowej Gwinei. Hoya to od dawna także bardzo popularna roślina doniczkowa uprawiana w domach i oranżeriach, a w cieplejszym klimacie (np. śródziemnomorskim) także cenione pnącze żywopłotowe.
Hoya – cechy szczególne wszystkich odmian i gatunków
Ludzie uwielbiają te rośliny przede wszystkim dla ich cudnie pachnących, rosnących całymi kiściami kwiatów, jak i woskowanych, błyszczących liści, nierzadko z barwnymi nakrapianiami. Z powodu tych liści, hoję często określa się także mianem woskownicy, choć nazwa ta jest nieprawidłowa, bo faktycznie należy do rośliny zupełnie innego gatunku. Swoją popularność najpopularniejsze odmiany hoi rośliny doniczkowej zawdzięczają też prawdopodobnie niewielkim wymaganiom uprawowym. Mimo że pochodzą z klimatu tropikalnego, hoje mogą też doskonale rosnąć i kwitnąć w klimacie chłodniejszym, szczególnie gdy są trzymane w mieszkaniach. W okresie wegetacyjnym potrzebują temp. w zakresie 20-24°C, a zimą (od października do lutego) nieco mniej, w granicach 15-18°C.
Ziemia w doniczce musi być próchniczna i przepuszczalna z dobrym drenażem na dnie, by korzenie nie stały nigdy w wodzie. Rośliny te nie lubią bowiem przelewania wodą i w takich warunkach szybko giną z wygnicia. Hoje są co prawda stosunkowo odporne na choroby i szkodniki, jednak za to wrażliwe na różne błędy uprawowe. Szczególnie nieodpowiednie podlewanie łatwo wywołuje u nich gnicie korzeni i choroby grzybowe, z czego bardzo trudno je odratować. Najlepsze stanowisko dla hoi w domu to miejsce dobrze oświetlone, ale światłem rozproszonym. Hoya nie może bowiem stać bezpośrednio narażona na działanie promieni słonecznych. Ulegnie wtedy poparzeniu, a jej liście zaczną obsychać i opadać, przestanie też kwitnąć. Kwitnienie hoji hamuje też nadmierne przelewanie.
Najpopularniejsze odmiany hoji rośliny doniczkowej (hoya odmiany) i gatunki spotykane w uprawie doniczkowej
W uprawie doniczkowej tych roślin najczęściej wykorzystuje się dwa gatunki pnączy z rodzaju Hoya: hoję różową (łac. Hoya carnosa) oraz hoję piękną (łac. Hoya bella). Na pozór oba te gatunki wyglądają bardzo podobnie, choć są jednak między nimi różnice w wymaganiach odnośnie uprawy, mogące wpływać m.in. na zakwitanie pnączy. Na pierwszy rzut oka, hoya różowa i piękna wydają się być podobne do siebie, szczególnie gdy są jeszcze w młodym wieku. Jeśli jednak zapomnimy o różnicach w ich uprawie, możemy nie tylko zapomnieć o skutecznym kwitnieniu, ale nawet wywołać poważne zaburzenia w ich wzroście i rozwoju. Inne rzadziej spotykane w uprawie domowej gatunki to hoja wielkokwiatowa (łac. Hoya multiflora), hoja nitkowata (łac. H. linearis) oraz Hoya australis, H. cinnamomifolia, H. fraterna, H. imperialis. Najpopularniejszym jednak gatunkiem doniczkowym z nich wszystkich jest wspomniana na początku różowa. Stworzono ponadto bardzo wiele różnych odmian (kultywarów), wywodzących się przede wszystkim od hoi rózowej. Poniżej załączamy dokładny opis wymagań, różnic i podobieństw pomiędzy poszczególnymi gatunkami i odmianami hoi:
Hoya odmiany – hoja różowa (łac. Hoya carnosa)
– to gatunek najpopularniejszy w uprawie domowej i oranżeryjnej, znacznie częściej spotykany niż inne i najłatwiejszy w uprawie. Hoya różowa ma tradycyjnie u tego rodzaju roślin owalne i skórzaste, dość grube liście oraz bardzo długie, mocne pędy, grubsze i szersze niż u innych gatunków. Pozwala to formować z nich kwitnące żywopłoty w cieplejszym klimacie. W domu można jej pędy oplatać wokół drabinek i innych podpór i puszczać je na linkach wzdłuż okien lub ścian pokoju. Młode przyrosty na początku nie mają jeszcze liści i nie są przez to ładne, więc warto zaplatać je w pomieszczeniach. Jeśli dobrze wpleciemy je pomiędzy ulistnione już starsze pędy, nie będą tak brzydko widoczne. Gdy natomiast wypuszczą już liście, wtedy zyskamy prawdziwy splatany roślinny gąszcz woskowanych liści i kwiatowych kiści.
Kwiaty u hoji mają kształt jasnoróżowych gwiazdek, skupionych na krótkopędach w jedną kiść (spiętych w zwarte baldachogrona) liczącą ich po kilkanaście sztuk. Kwiaty tworzą w ten sposób bardzo atrakcyjne baldachy skierowane główkami w dół lub na boki, wiszące niezbyt obficie, jednak wystarczająco gęsto na pędach pomiędzy liśćmi. Kiście kwiatowe utrzymują się ok. 3-4 tygodnie (ok. 1 miesiąca). Po ich przekwitnięciu nie wolno usuwać pozostałych po nich krótkopędów, gdyż inaczej nie pojawią się kolejne kwiatostany w przyszłym sezonie wegetacyjnym. To właśnie z tych przekwitniętych krótkopędów w kolejnych latach będą się rozwijały następne kiście kwiatowe.
Ten gatunek hoi zakwita bowiem w następnym roku dokładnie na tych samych krótkopędach, dlatego ich usunięcie zablokuje kwitnienie w kolejnym roku. Z hoi różowej wytworzono wiele odmian, z których najbardziej znane to szczególnie „Variegata” mająca żółtozielone pstre liście, oraz „Trikolor” o bardzo atrakcyjnych liściach żółto-kremowych z dodatkowo zielonym obrzeżem blaszek liściowych i różowymi podbarwieniami (najbardziej ujawnia się to u młodych liści). Warto też wiedzieć, że hoya różowa jest wytrzymalsza od kolei jen popularnej hoi pięknej.
Hoya odmiany – hoja piękna (łac. Hoya bella)
– ten gatunek jest również popularny, jednak rzadziej uprawiany w mieszkaniach, może dlatego, że jest bardziej wymagający w uprawie. Hoja piękna jest wrażliwsza szczególnie na wahania temperatury i brak światła. Wymaga bardziej wyrównanej temperatury i większej ilości rozproszonego światła, w przeciwnym wypadku zwykle nie chce kwitnąć. Kwiaty u tego gat. są za to większe, pojawiają się bujniej i mają biały kolor płatków zewnętrznych z różowymi środkami. Kwiaty też mają gwiazdkowaty kształt, za to dłużej się też utrzymują, bo nawet przez ok. 2 miesiące. Występuje tu również ta różnica, że po przekwitnięciu kwiatów, krótkopędy samoistnie zasychają i po jakimś czasie odpadają. Natomiast nowe kwiaty tworzą się w kolejnych latach w sposób niezależny od nich (na zupełnie nowych krótkopędach). Hoya piękna wykształca ponadto znacznie krótsze i cieńsze pędy oraz węższe, smuklejsze i delikatniejsze (także cieńsze) liście. Dorasta też zwykle tylko ok. 30-40 cm długości, w przeciwieństwie do kilkumetrowej hoi różowej. Dlatego najlepiej sadzić ją w podwieszanych pojemnikach, a nie jako pnącze rosnące klasycznie w górę na palikach. Lepiej bowiem sprawdza się jako roślina zwisająca niż prowadzona na podporach.
Hoya odmiany gatunkowe o kolorowych liściach
– w obrębie obu wyżej opisanych gatunków, hoi różowej i hoi pięknej, wytworzono też różnorakie odmiany (tzw. kulty wary) mające jeszcze inne atrakcyjne cechy pokrojowe. Zwykle są to jeszcze bardziej barwne liście i kwiaty, niekiedy mające też wyszukany kształt i wielkość. Najwięcej takich kulty warów wyhodowano na bazie hoi różowej. Za bardzo piękną uchodzi na przykład hoya różowa odmiany „Variegata”, którą wyróżniają pstre, żółtozielone liście. Podobna do niej odmiana „Melanie” posiada liście z dodatkowo jeszcze lekko pofałdowanymi brzegami. Natomiast rzadziej hodowana, jednak przepiękna odmiana hoi różowej o nazwie „Trikolor”, ma liście o mocno żółto kremowym kolorze z domieszką zielonego na obrzeżu blaszek liściowych, dodatkowo z intensywnie różowymi naleciałościami barwnymi, doskonale uwidaczniającymi się szczególnie na liściach młodych.
Hoya odmiany dla zakochanych
– bardzo znany jest też gatunek Hoya kerri, nazywanej Sweet Heart, czyli Słodkie Serce. Sadzonki tego pnącza można kupić szczególnie tuż przed Walentynkami, ponieważ mają one liście w kształcie zielonego serduszka o długości ok. 10 cm. Potem po rozrośnięciu, gatunek ten tworzy nawet wielometrowe pędy, podobnie jak hoja różowa. Hoya kerri dobrze przy tym rośnie w doniczkach i nawet jeśli nie kwitnie, to z powodu swoich grubych sercowatych liści i tak jest bardzo dekoracyjną rośliną. Gatunek ten wykazuje ponadto wymagania podobne jak inne hoje. Czy jednak czymś się wyróżnia i jak dbać o takie zielone serce? Przede wszystkim zadbajmy o to, by podłoże w doniczce było zawsze lekko wilgotne i jednocześnie dobrze napowietrzone, a więc nieprzelane wodą.
Warto też wiedzieć, że jeśli kupimy doniczkę, w której posadzono jedynie sam liść lub kilka liści z ogonkami, to w najlepszym wypadku wytrzymają one zielone dzięki podlewaniu przez kilka miesięcy, a potem zamrą. Należy, więc wybierać kupując tylko takie sadzonki, które mają też małe fragmenty łodygi przy ogonku liściowym. Łodygi mogą wtedy skutecznie wytworzyć ukorzeniony pęd i tak roślinka wolno rozrośnie się z czasem. Nowe młode liście pojawią się jednak dopiero po około roku, ale warto czekać. Trzeba wtedy zadbać, by powietrze wokół roślinek było odpowiednio wilgotne, co zapewni odpowiednie zraszanie lub parująca woda, rozlewana na podstawkach stawianych obok.
