Piękny ogród wokół domu to dla niektórych osób zbyt mała atrakcja. Czy jest bowiem coś piękniejszego, niż przydomowy staw lub choćby małe oczko wodne? Ci, których na to stać, mogą nawet pobudować sobie w ogrodzie prawdziwe strumyki z miniwodospadami. Masz ozdobny staw do zagospodarowania lub planujesz małe oczko wodne – konieczne poznaj rośliny nadwodne, rośliny jeziorne. Sprawdź, jakie rośliny nad oczko wodne najlepiej kupić.
Rośliny wokół domu cieszą wzrok, inspirują, wyciszają i uspokajają. Zachęcają też do poznawania i eksplorowania dzikiej przyrody. Nieporównywalnie jednak atrakcyjność ogrodu zwiększy nam ukwiecony staw lub choćby małe oczko wodne, umiejętnie wkomponowane w przydomowy krajobraz. Jeśli więc masz ozdobny staw do zagospodarowania lub planujesz małe oczko wodne – konieczne poznaj rośliny nadwodne, rośliny jeziorne. Sprawdź, jakie rośliny nad oczko wodne najlepiej kupić i dlaczego mogą pomóc utrzymać czystość wody.
Wybór odpowiednich roślin wodnych
Wybór odpowiednich roślin wodnych znacznie zwiększa przyjemność korzystania ze stawu. Dzięki szerokiej gamie roślin stawowych, dostępnych obecnie w szkółkach i centrach ogrodniczych, wybór odpowiednich gatunków może być zachęcający. Niewiele osób nie orientuje się jednak, jakie z nich najlepiej wybierać i jak je potem eksponować nad stawem. Tymczasem, gdy kupujemy rośliny nad oczko wodne, należy wziąć pod uwagę przede wszystkim ich preferencje środowiskowe (rośliny nadwodne, nawodne i wodne na różne głębokości wody), wymagania pokarmowe i siłę wzrostu. Trzeba też unikać gatunków niepożądanych, uważanych u nas za inwazyjne.
Rośliny nad oczko wodne – względy praktyczne.
Wybierając nasadzenia do stawów lub obiektów wodnych, należy pamiętać o wielu rzeczach. Zdecyduj na przykład, czy chcesz, aby Twoje rośliny były rodzimymi roślinami wodnymi, czy raczej egzotycznymi. Zastanów się, czy nie założyć stawu i pozwolić po prostu roślinom na jego naturalną kolonizację z czasem. Jednak większość z nas od samego początku chce mieć gotowe, piękne oczko wodne i natychmiast rozpoczyna sadzenia. Wybierz więc wtedy odpowiednie rośliny nadwodne i wodne, dostosowując je do głębokości wody.
Istnieją np. lilie wodne odpowiednie dla wszystkich głębokości, od 10 cm do 1,2 m i głębiej. Niektóre rośliny jeziorne rosną energicznie, mocno i szybko rozprzestrzeniają się przez korzenie, kłącza lub przez samosiew, jak np. tatarak zwyczajny (Acorus calamus). Może to być szczególnie przydatne w większych ogrodach wodnych. Jeśli jednak masz małe oczko wodne, wtedy dokładniej rozważ potencjalne gat. roślin.
Dobrą praktyką jest też poddanie potem takich zakupów kwarantannie trwającej przez kilka tygodni, przed ich wprowadzeniem do ogrodu i wody. Można bowiem wprowadzić w ten sposób jakieś potencjalnie inwazyjne gatunki, jak np. grubosz Helmsa (Crassula helmsii), jako zanieczyszczenie nowo nabytych roślin wodnych. W ostatnich latach stanowi to rosnący problem. Rozprzestrzeniane w ten sposób gat. inwazyjne mogą mieć bardzo szkodliwe skutki dla naszych ogrodów, dzikiej przyrody i ogólnie całej miejscowej przyrody.
Rośliny nad oczko wodne – odpowiednie gatunki.
Wybieraj rośliny, które dają piękne kontrasty w kolorze i kształtach liści, a także te pięknie kwitnące. Zapewnij też jak najdłuższy czas kwitnienia różnych gatunków po kolei po sobie, by ekspozycja ich nad wodą była stała w okresie wegetacyjnym. Poniższa lista zawiera wybór najbardziej polecanych roślin nadwodnych, nawodnych i wodnych na różne głębokości wody.
Rośliny jeziorne zanurzone
– zanurzone rośliny wytwarzają tlen w ciągu dnia i zapewniają ochronę dla organizmów wodnych. Można tu wymienić: rzęśl jesienna (Callitriche hermaphroditica C. autumnalis) idealna również do płynącej wody, może jednak zarastać zbyt małe zbiorniki. Rogatek sztywny (Ceratophyllum demersum, C. submersum) i przęstka pospolita (Hippuris vulgaris) nadaje się do głębokiej wody i swobodnie się unosi. Mało wymagający mech wodny (Fontinalis antipyretica) i sałatę wodną (Groenlandia densa syn. Potamogeton den sus) najlepiej sadzić przyciśnięte kamienami, są też odpowiednie do bieżącej wody.
Okrężnica bagienna (Hottonia palustris), to gatunek roślin wodnych z rodziny pierwiosnkowatych, można ją uprawiać w wodzie stojącej lub lekko/wolno płynącej, podobnie jak wywłócznik kłosowy (Myriophyllum spicatum, M. verticillatum), lobelię wodną (Lobelia dortmanna) o jasnofioletowych kwiatach i rdestnicę kędzierzawą (Potamogeton crispus, P. pectinatus), które jednak mogą stać się zbyt inwazyjne dla małych zbiorników wodnych. Włosienicznik wodny inaczej jaskier wodny (Ranunculus aquatilis) mający białe kwiaty w maju, nadaje się również do bieżącej wody.
Rośliny jeziorne pływające
– rośliny wodne pływające nie potrzebują zakotwiczenia w glebie. Ich obecność na powierzchni wody zmniejsza ilość światła słonecznego przenikającego w głąb i utrzymuje przez to chłodniejszą wodę, zniechęcając tym glony do jej zarastania i pomagając rybom (np. karpie koi) przetrwać letnie upały. Staraj się jednak zachować ok. 50% powierzchni wolnej od roślinności, od czasu do czasu przerzedzając ja w tym celu w lecie. Polecane pływające nawodne rośliny nad oczko wodne to np. azolla meksykańska (Azolla Mexiana), choć cięższe zimy mogą ja u nas łatwo zabić.
Jest jednak bardzo atrakcyjna ze względu na piękne kształtem liście, które stają się czerwonawe jesienią. Żabiściek pływający (Hydrocharis morsus-ranae) o małych białych kwiatach, opada zimą na dno, a latem ponownie wędruje na wierzch wody. Występuje w stojących i wolno płynących zbiornikach wodnych. Osoka aloesowata (Stratiotes aloides) unosi się tuż pod powierzchnią wody. Preferuje zbiorniki silnie zarastające i wypłycone, z grubą warstwą osadów organicznych. Rośliny te mogą stać się jednak zbyt inwazyjne dla małych zbiorników wodnych.
Przybrzeżne rośliny nad oczko wodne
– te rośliny nadwodne są ozdobne w kwiaty i liście, łagodząc ostre kontury jeziorek oczek wodnych. Są także cenne dla cieniowania ich brzegów, gdzie szybko mogłyby się rozmnażać glony w ciepłej i płytkiej wodzie. Zacienienie to ochroni również ewentualnie obecne w wodzie ryby ozdobne przed potencjalnymi drapieżnikami (nie wypatrzą ich z góry drapieżne ptaki). W wodzie głębokiej na 30 cm lub więcej, poleca się sadzić Alisma plantago-aquatica (wielka babka wodna) o białych kwiatach, która jednak może stać się zbyt inwazyjna dla małych zbiorników.
Piękny jest onowodek dwukłosowy (Aponogeton distachyos) bulwiasty o pachnących białych kwiatach. Uwaga jednak, bo ślimaki wodne bardzo lubią żywić się tą rośliną i wtedy łatwo ją zabijają. Do wody przybrzeżnej o głębokości 15-30 cm zaleca się m.in. bobrek trójlistkowy (Menyanthes trifoliata) o różowych kwiatach i oliwkowozielonych liściach, jaskier płomiennik/płomieńczyk (Ranunculus flammula) o jasnożółtych błyszczących kwiatach, duża tropikalna Thalia dealbata o zielonych liściach i uroczych fioletowych kwiatach, kalia etiopska (Zantedeschia aethiopicaa) o dużych białych kwiatach.
Oba ostatnie gatunki są jednak roślinami egzotycznymi i na pewno nie są w stanie przetrwać u nas zimy. Zaleca się więc, by trzymać je w doniczkach i tylko wystawiać na lato przy brzegu, nie wysadzając w stały grunt.
Przybrzeżne rośliny nad oczko wodne na płycizny 5-15 cm głębokości
– mamy tu największy wybór roślin nadwodnych: tatarak zwyczajny (Acorus calamus), który jednak może być czasem zbyt inwazyjny dla małych basenów, łączeń baldaszkowy (Butomus umbellatus) o różowych kwiatach, czermień błotna (Calla palustris) o błyszczących liściach i białych kwiatach (jesienią czerwone jagody), manna mielec (Glyceria maxima) o żółtych i białych pstrokatych liściach różowych jesienią, kosaciec gładki (Iris laevigata) o kwiatach niebieskich i kosaciec żółty (Iris pseudacorus) o kwiatach żółtych.
Gatunki te również czasem mogą być zbyt inwazyjne dla małych oczek wodnych. Inne zalecane na najpłytsze przybrzeża rośliny jeziorne, to: stroiczka kardynalska (Lobelia cardinalis, wymaga jednak ochrony przed mrozem), tulejnik kamczacki (Lysichiton camtschatcensis), orontium wodne (Orontium aquaticum), rozpław sercowaty (Pontederia cordata), jaskier wielki (Ranunculus lingua), pałka wysmukła (Typha laxmannii), pałka drobna (Typha minima), pałka wodna wąskolistna (Typha angustifolia), strzałka szerokolistna (Sagittaria latifolia) i oczeret (Schoenoplectus lacustris). Trzy ostatnie gatunki roślin nadwodnych mogą jednak stać się zbyt inwazyjne w przypadku małych zbiorników.
Przybrzeżne rośliny nad oczko wodne na płycizny max 5 cm głębokości i na podmokłe błoto
– na te najpłytsze przybrzeża zaleca się m.in.: tatarak trawiasty (Acorus gramineus), knieć błotna (Caltha palustris, nagietek lekarski), turzyca sztywna (Carex elata), turzyca ciborowata ( pseudocyperus), Cotula coronopifolia, tułacz pstry (Houttuynia mordata, może stać się zbyt inwazyjna dla małych basenów), kosaciec mieczolistny (Iris ensata), kosaciec syberyjski (I. sibirica), kosaciec różnobarwny (I. versicolor),
egzotyczny kroplik szkarłatny (Mimulus cardinalis, wymaga jednak ochrony przed mrozem), a także kropliki M. lewisii, M. luteus i M. ringens. Inne dobre gat.: niezapominajka błotna (Myosotis scorpioides), jaszczurzec pochylony (Saururus cernuus), przetacznik bobowniczek (Veronica beccabunga).
