Śmietka cebulanka

Warzywa cebulowe są w Polsce uprawiane bardzo powszechnie w ogrodach, na działkach i polach. Jednym z największych dla nich zagrożeń są muchówki, a wśród nich śmietka cebulanka. W momencie gdy taki szkodnik rozprzestrzeni się na bardzo dużą skalę, warto dowiedzieć jak z nim walczyć. Czy możliwe jest też ekologiczne zwalczanie szkodników cebuli. Uprawiasz cebulę w ogrodzie i masz z nią problem? Konieczne przeczytaj informacje o tym, jaki szkodnik może ją niszczyć. Sprawdź też, jakimi środkami zwalczana jest śmietka cebulanka.

Śmietka cebulanka systematyka i występowanie.

Śmietka cebulanka (łac. Delia antiqua) to owad i kosmopolityczny szkodnik upraw roślin cebulowych. Larwy tej muchy żerują na cebulach, czosnku, porach i innych cebulowych. Jej druga potoczna nazwa to mucha cebulowa. Owad ten zaliczany jest do rodzaju Delia, rodziny Anthomyiidae, rzędu muchówki czyli dwuskrzydłe (Diptera), klasy owady czyli insekty (Insecta) oraz gromady stawonogi (Arthropoda).

Śmietka cebulanka czyli mucha cebulowa występuje naturalnie w Ameryce Północnej, Europie, Rosji, Azji Środkowej, Chinach, Japonii i Korei. Gatunek ten nie występuje jednak nigdzie na pustyniach. Na dalekiej północy jego zasięgu występowania, pojawia się tylko jedno pokolenie rocznie. Natomiast dalej na południe, mogą pojawić się dwa, trzy lub nawet cztery pokolenia tego szkodnika w jednym sezonie wegetacyjnym.

Śmietka cebulanka morfologia i biologia.

Śmietka cebulanka (łac. Delia antiqua) czyli mucha cebulowa ma popielatoszare ciało i wyglądem przypomina zwykłą muchę domową. Samce tego gatunku mają podłużny pasek na brzuchu, którego nie ma u samic. Nogi tych much są czarne, skrzydła są błoniaste i przezroczyste, a złożone oczy mają kolor brązowy. Po kopulacji z samcami, muchy samice składają białe i wydłużone jaja. Układają je przy tym w grupach na pędach, liściach i bulwach roślin żywicielskich oraz ogólnie w pobliżu ziemi.

Larwy są białe, cylindryczne i wylęgają się w ciągu 3 do 8 dni od złożenia jaj. Każda partia larw wykazuje również tendencję do trzymania się razem i zbiorowego żerowania. Larwy te tworzą przez to nawet bardzo duże ubytki w cebulach. Na jednej bulwie może przy tym żywić się nawet ponad 50 czerwi, czasami pochodzących z jaj złożonych przez kilka samic. W trakcie dorastania i żerowania, larwy linieją trzykrotnie.

Żerują tak w sumie przez około 20 dni i osiągają około 1,0 cm długości. Ulegają potem przepoczwarzeniu. Nowopowstała poczwarka jest brązowa, barwnie obrączkowana i jajowata w kształcie. Jej długość wynosi około 7 mm. Poczwarki pierwszego pokolenia żyją ok. 10-20 dni, po czym następuje nowa transformacja w dorosłego owada imago.

Przepoczwarzenie występuje w gruncie i przebiega z fazą poczwarki z pokolenia wiosennego (trwająca w sumie dwa lub trzy tygodnie). Poczwarki późnego pokolenia zimują natomiast w glebie i owad dorosły wychodzi z nich dopiero na wiosnę przyszłego roku.

Śmietka cebulanka znaczenie gospodarcze .

Larwy śmietki cebulanki (łac. Delia antiqua) czyli muchy cebulowej żerując uszkadzają cebule, czosnek, szczypior, szalotki, pory i inne cebulowe, a nawet niektóre rośliny kwitnące. Atakują jeszcze m.in. rzepę oraz cebulki tulipanów i hiacyntów. Pierwsze pokolenie larw jest najbardziej szkodliwe, ponieważ ze względu na długowieczność samic, rozwija się przez długi czas. Ponadto pojawia się, gdy rośliny żywicielskie są jeszcze bardzo małe i przez to słabe. Sadzonki cebuli, czosnku czy pora mogą być poważnie uszkodzone.

Młode siewki cebuli i szalotki zostają mocno przerzedzone. Mniejsze uszkodzenia występują w mokrych i zimnych sezonach, ponieważ opóźnia to znacznie rozwój larw. Kiedy rośliny uprawne są atakowane przez śmietki cebulanki, ich liście zaczynają żółknąć, a cebulki szybko gniją, szczególnie w wilgotnych warunkach. Podstawowe środki kontroli rozprzestrzeniania się omawianego szkodnika obejmują płodozmian i stosowanie zaprawiania nasion. Bardzo ważny jest ponadto wczesny siew i sadzenie, usuwanie porażonych roślin oraz jesienne przekopywanie ziemi w celu zniszczenia poczwarek.

Śmietka cebulanka jak rozpoznać jej inwazję w uprawach?

Po czym można poznać, że doszło do inwazji śmietki na warzywa cebulowe? Szkodnikiem jak już opisano jest muchówka, której całkowita długość ciała sięga zaledwie do ok. 7 mm. Trudno ją zatem dostrzec i monitować w uprawach. Najprawdopodobniej więc zauważymy dopiero jej larwy robaki w cebuli. Gdy jednak kremowo-białe larwy tej groźnej muchówki już spotkamy w uprawach, to musimy wtedy jak najszybciej rozpocząć zwalczanie szkodników cebuli. W prywatnym ogrodzie można spróbować metod ekologicznych.

Jednak w uprawach towarowych konieczne są o wiele bardziej skuteczne opryski chemiczne. Obecność śmietki cebulanki rozpoznamy najlepiej po uszkodzeniach podziemnych części roślin. Trzeba w tym celu kontrolnie wyrywać słabiej rosnące cebule, pory czy czosnek i oglądać ich bulwy cebulowe. Pamiętajmy też, że w ciągu całego sezonu wegetacyjnego pojawiają się aż dwa pokolenia tej muchy. Jak już wspomniano, pierwsze z nich jest najgroźniejsze dla warzyw cebulowych. Jaja są potem składane począwszy od końca kwietnia.

Przy dokładnych oględzinach można je zauważyć w glebie w pobliżu atakowanych roślin. Zwykle też znajdują się przy ziemi w pobliżu nasady rosnących warzyw. Robaki żerujące na bulwach cebul, na szczypiorze oraz na innych warzywach cebulowych przyczyniają się do cherlactwa roślin i niewykształcenia korzeni. Siłą rzeczy liście zaczynają wtedy w doskonale widoczny sposób żółknąć, gnić i obumierać.

Mucha Śmietka cebulanka składa potem jaja jeszcze drugi raz w sezonie, dając drugie pokolenie szkodników. Larwy tego drugiego pokolenia pojawiają się na atakowanych warzywach już na przełomie lipca i sierpnia. Potem zimują w formie poczwarek w glebie i cały cykl rozwojowy powtarza się w kolejnym sezonie licząc od wiosny.

Śmietka cebulanka walka z muchami cebulowymi powinna rozpocząć się natychmiast, jeśli pojawią się następujące oznaki uszkodzenia:

• czubki cebulowych piór bulw najpierw zmieniają kolor na biały, a następnie żółkną i wysychają;

• następuje ogólne hamowanie wzrostu i rozwoju cebuli;

• przy grządkach cebuli unosi się nieprzyjemny gnijący zapach.

Jeśli zauważysz coś takiego, musisz wyciągnąć kilka roślin i dokładnie je obejrzeć. Larwy muchy śmietki są łatwe do zauważenia gołym okiem, ponieważ ą dość duże do 1 cm długości.

Śmietka cebulanka ochrona cebuli przed śmietką.

Podobne szkodniki i pokrewne do śmietki cebulanki, to m.in. śmietka ćwiklanka czy też śmietka kapuściana. Wszystkie takie i podobne szkodniki występują najczęściej w miejscach, gdzie w znacznym stopniu naruszono obowiązujące zasady agrotechniczne. Profilaktyczna ochrona warzyw cebulowych przed śmietką cebulanką na pewno przyczyni się do znacznego ograniczenia żerowania tych owadów. Może nawet dojść dzięki temu do braku ich inwazji. Omawiane szkodniki występują ponadto, gdy nie zachowamy odpowiednio wyznaczonego płodozmianu na polach uprawnych.

W uprawach warzyw cebulowych zaleca się przy tym stosowanie 4-letnich lub w miarę możliwości nawet 6-letnich przerw. To nieodzowne szczególnie wtedy, gdy w danym miejscu występowały już wcześniej szkodniki cebuli. Nie bez znaczenia jest również lokalizacja ich upraw. Specjaliści twierdzą więc, że ochrona warzyw cebulowych przed śmietką będzie skuteczniejsza, gdy unikniemy sąsiedztwa roślin długo kwitnących.

Bardzo ważne jest zatem konieczne i dokładne odchwaszczanie upraw. Jeśli to zostanie zaniedbane, wtedy szkodliwe muchówki będą mogły żywić się nektarem wydzielanym przez kwiaty rosnących opodal chwastów. Zaleca się również planować wysiew cebuli w pobliżu porów, które zimują na polu. Także marchew, seler czy pietruszka obok cebuli mają dobroczynny wpływ na siebie nawzajem.

Każda z tych roślin odstrasza bowiem szkodnika sąsiada. Dobrze jest więc sadzić te warzywa obok siebie na przemian. W kolejnym roku można natomiast zamienić je polami. To doskonała metoda zapobiegawcza ewentualnej przyszłej inwazji śmietki. Opisane dotąd metody są powszechnie znane i stosowane przez rolników i ogrodników. Są to metody z natury ekologiczne, bo nie wymagające wykorzystania chemii.

Niestety jednak w uprawach towarowych, gdy dojdzie już do inwazji śmietki cebulanki, nie obejdzie się bez zastosowania chemicznych oprysków. Konieczne jest wtedy użycie profesjonalnych środków ochrony roślin.

Śmietka cebulanka – polecane chemiczne środki ochrony roślin:

Karate Zeon 050 CS, SUMIN Karate Zeon 050CS i Mospilan 20 SP. Opryski oboma tymi środkami należy wykonać nieco inaczej. Koniecznie trzeba więc najpierw zapoznać się dokładnie z opisem sposobu użycia każdego środka, podanym na etykiecie produktu. Miejmy też na uwadze, że to środki trujące, z którymi należy obchodzić się bardzo ostrożnie.