Herbata z hibiskusa czy galaretka z hibiskusa to bardzo popularne dodatki kulinarne. Tylko z jakiej części tej rośliny się je wyrabia? Przecież rośliny hibiskusa mają nie tylko piękne i duże kwiaty. Ale mogą też wytwarzać wspaniałe owoce. W tym artykule dowiesz się więcej: jak identyfikować, uprawiać i używać hibiskus (Hibiscus sabdariffa). Lubisz pyszne herbatki owocowe i ziołowe. Konieczne przeczytaj ten artykuł. Jeszcze dziś sprawdź – czy kwiaty hibiskusa są jadalne. Zobacz też jak powstaje herbata hibiskusowa.
Hibiskus – co to za roślina?
Wiele osób słyszało o roślinach hibiskusa, a nawet potrafi zidentyfikować kwiat hibiskusa. W końcu rośliny te są dość powszechne w tradycyjnych krajobrazach w ciepłych strefach klimatycznych. Kochane się je tutaj za duże i bardzo efektowne kolorystycznie kwiaty. Które kwitną przez całe lato. W tropikach mogą tak cudownie kwitnąć nawet i dłużej.
Czy kwiaty hibiskusa są jadalne – czy wszystkie hibiskusy są jadalne?
Chociaż rośliny hibiskusa są cenione ze względu na ich piękno jest jeszcze jedna strona tych roślin, o której warto wiedzieć. Otóż wiele z nich jest jadalnych, choć nie wszystkie ich części. Jadalne części rośliny hibiskusa to bowiem ich cudne kwiaty. Liście i owoce zwane „kielichami”. Niektórzy uważają jednak, że wszystkie części roślin hibiskusa są jadalne. A nawet, że wszystkie odmiany.
Biorąc pod uwagę liczbę odmian hibiskusów jest ich mnóstwo. Szczególnie odnośnie nowych odmian hybrydowych. Dlatego twierdzenie, że wszystkie one są jadalne dla ludzi jest bardzo ryzykowne. Zaleca się więc kupowanie odmian hibiskusa wyhodowanych i znanych właśnie specjalnie ze względu na ich jadalność. Najbardziej polecaną jest odmiana Hibiscus sabdariffa.
Jadalne gatunki i odmiany hibiskusów.
Najpopularniejszy pod tym względem jest Hibiskus sabdariffa, zwany także „żurawiną florydzką”, „żurawiną hibiskusową” i „roselle”. W Polsce nazywa się go ketmia szczawiowa. Ta roślina ma kilka popularnych nazw, dlatego najlepiej używać jej łacińskiej nazwy botanicznej. Aby uniknąć możliwych nieporozumień. Hibiscus sabdariffa to podgatunek hibiskusa najlepiej znany ze swojej jadalności. Jest to odmiana hibiskusa tradycyjnie używana też w dużych uprawach do produkcji popularnej na całym świecie herbaty hibiskusowej.
Hibiscus sabdariffa to duży, szybko rosnący, kochający słońce krzew. Który występuje jako roślina jednoroczna w naszej strefie klimatu umiarkowanego. W regionach tropikalnych ten podgatunek hibniskusa jest natomiast byliną. Ketmia szczawiowa to gatunek zaliczany do rodziny ślazowate inaczej malwowate (Malvaceae) i rzędu ślazowce/malwowce (Malvales).
Jej dalsza systematyka to: klasa okrytonasienne/okrytozalążkowe (Magnoliophyta, syn. Angiospermae) i klady roślin naczyniowych nasiennych różowych. Gatunek ten pochodzi prawdopodobnie z tropikalnej Afryki. Nigdzie jednak na świecie nie rośnie już w stanie dzikim. Występuje za to wyłącznie w licznych uprawach. Roślina ta jest bardzo popularna przede wszystkim w krajach arabskich oraz w Indiach. Inny również jadalny hibiskus jest z kolei znany jako „Fałszywa Roselle”. Jest to gatunek o nazwie botanicznej Hibiscus acetosella).
Identyfikacja jadalnego hibiskusa sabdariffa.
Jak można rozpoznać po strukturze kwiatowej, hibiskus jest blisko spokrewniony z okrą i bawełną. Hibiscus sabdariffa to bylina o drewniejącej na dole łodydze. Swoim wzrostem hibiskus ten osiąga nawet do 3 metrów wysokości. Jego liście są okrągłe w zarysie i dłoniasto 3-5-krotnie klapowane. Na łodydze rosną skrętoległe. Najważniejsze kulinarnie są kwiaty. Mają dzbanowaty i zrośnięty w dolnej połowie kielich kwiatowy. W górnej części jest on podzielony na 5 długich, odgiętych i ostro zakończonych działek.
Widoczne są również wyraźne i lekko wystające nerwy oraz grube i duże gruczoły nektarowe. Gruczoły te mają ok. 1 mm średnicy. Mniejszy od kielicha kieliszek kwiatowy buduje 8 do 12 małych, odwrotnie jajowatych płatków. Które przyrastają do podstawy kielicha. Kielich i kieliszek są mają jasnoczerwoną lub ciemnopurpurową barwę.
Są też nieco jaśniejsze na stronie wewnętrznej u swej podstawy. W smaku są kwaśne. Warto zauważyć, że niektóre słodycze były wyrabiane najpierw z płatków malw roślin blisko spokrewnionych z hibiskusem. Robiono tak jeszcze przed pojawieniem się skrobi kukurydzianej i syropu kukurydzianego o wysokiej zawartości fruktozy. Obecnie jednak coraz częściej używa się do tego omawianych tu celu hibiskusów.
Czy kwiaty hibiskusa są jadalne – jakie części tych roślin są jadalne?
Specjaliści twierdzą, że wszystkie części podgatunku Hibiscus sabdariffa są jadalne – zarówno kielichy kwiatowe. Jak i liście oraz owoce. Najczęściej stanowią składnik używany do produkcji herbaty hibiskusowej oraz dodatek smakowy wielu innych herbat. Hibiskus uważa się przy tym również za zdrową roślinę. Jego części zawierają bowiem dużo witaminy C.
Są również używane do robienia sosów, dżemów, galaretek, cukierków i innych smakołyków. Duże zielone tych roślin mają ostry smak i mogą być również używane do parzenia herbaty. Gałęzie są natomiast pokryte kolorowymi żółtymi kwiatami i liśćmi. Po zapyleniu i osiągnięciu dojrzałości. Kwiaty tworzą dojrzałe kielichy ze strąkiem nasiennym w środku.
Kwiaty u jadalnego podgatunku Hibiscus sabdariffa są nieco mniejsze. Niż u pospolitych odmian hibiskusa używanych przez architektów krajobrazu. Na koniec powstaje z nich wspaniały jadalny owoc tzw. kielich. Kwiaty odmian hibiskusa hodowanych wyłącznie na pokaz są dużo większe i piękniejsze.
Jak wyhodować własnego hibiskusa z nasion? czy kwiaty hibiskusa są jadalne
Ze względu na swoje tropikalne pochodzenie, Hibiscus sabdariffa rozwija się w ciepłe i deszczowe dni. Dlatego z nasion w warunkach domowych hoduje się go długo. Bo aż około 10 lat. Najpierw trzeba namoczyć nasiona przez 24 godziny. To zmiękczy ich grubą i twardą powłokę zewnętrzną. Wszystko robimy w pomieszczeniu. Nie na zewnątrz.
Wstępnie namoczone nasiona hibiskusa siejemy wiosną na 6-8 tygodni przed ostatnią datą mrozu. Sadzimy je w wilgotnej mieszance glebowej dla kwiatów doniczkowych.W pojemnikach do wysiewu. Są to biodegradowalne doniczki tekturowe lub małe plastikowe komórki doniczkowe.
Kiełkowanie hibiskusa
By wykiełkować nasiona tropikalnego hibiskusa potrzebują ciepła. Normalne temperatury wewnętrzne w domu wynoszą ok. 23°C i nie są dla nich wystarczające do kiełkowania. Dlatego najlepsze i najszybsze kiełkowanie nasion uzyskamy. Stawiając je na specjalnej macie grzewczej ustawionej na 26-27°C. Trzymaj pojemniki na ciepłej macie. Pamiętaj aby gleba miała odpowiednią wilgotność.
Nie może być jednak zbyt mokra. W ciągu 10 dni nasiona powinny wykiełkować. Uwaga jednak, bo nowoczesne, energooszczędne okna filtrują zbyt dużo słońca. Aby sadzonki hibiskusa były zdrowe w pomieszczeniach.
Dlatego należy umieścić sadzonki hibiskusa pod lampami do wzrostu roślin ciepłolubnych. W tym momencie mata grzewcza jest opcjonalna. Ale rośliny będą rosły szybciej jeśli będą nadal ogrzewane. Na zewnątrz sadzonki można wystawić dopiero. Gdy zrobi się już bardzo ciepło wiosną. Może być wtedy konieczne jednorazowe przesadzenie sadzonek hibiskusa do większych pojemników, zanim je wyniesiemy na zewnątrz.
Hibiskus sabdariffa może urosnąć do 3 m wysokości i 4 m szerokości. I trzeba zapewnić im dużo miejsca. Stawiamy je ponadto w miejscu zacisznym i słonecznym. Ich gałęzie mogą bowiem pękać przy silnym wietrze. Szczególnie, gdy są obciążone ciężkimi kielichami.
Czy kwiaty hibiskusa są jadalne – jak zrobić herbatkę z hibiskusa?
Różowa kwaskowa herbata z hibiskusa jest popularna na całym świecie, od Karaibów po Afrykę i Daleki Wschód. Robi się ją z kielicha podgatunku Hibiskus sabdariffa. Hibiskus daje jej kwaskowy smak podobny do cytryny i żurawiny. Herbata hibiskusowa ma też spore właściwości lecznicze i odżywcze. Przede wszystkim zawiera mnóstwo wit. C. Przygotowanie herbaty z hibiskusa jest przy tym bardzo łatwe. Wlewamy wrzącą wodę do kubka zawierającego trzy całe kielichy hibiskusa (suszone lub świeże).
Potem pozwalamy im się dobrze zaparzyć. Gotowa herbata powinna być jasnoróżowa. Teraz wystarczy tylko dosłodzić po swojemu herbatę do smaku i podać. Zamiast cukru do słodzenia można użyć proszku ze stewii lub miodu. Zimą można też dodać świeżo zmiksowany imbir by uzyskać pikantny i rozgrzewający smak.
Smakowym hitem lata jest też orzeźwiająca herbata z hibiskusa polana lodem. Kielichy hibiskusa można łatwo wysuszyć i przechowywać potem do parzenia przez całą resztę roku po letnim sezonie wegetacyjnym.
Można też wypróbować inne eksperymenty kulinarne. Jak galaretka z hibiskusa i herbata z hibiskusa z cynamonem i goździkami lub jagodami itp. Hibiskus ma też silne właściwości przeciwutleniające. Obniża ciśnienie i poziom cukru we krwi oraz wspomaga utratę wagi. Używa się też go jako środek aromatyzujący w produkcji żywności i napojów.
Młode, delikatne liście rośliny są gotowane i jedzone w Chinach jak szpinak. Młode liście dodaje się też do sałatek na surowo. Kielichy je się gotowane, surowe lub marynowane. Jest też dodawany jako przyprawa i barwnik spożywczy. W Chinach płatki kwiatów piecze się w ciastach. A w Indiach gotuje się je z cukrem na słodki mrożony napój.