Jak zakładać i tworzyć rabaty skalne?

Rate this post

Rabaty stanowią niezwykle atrakcyjny architektoniczny element dekoracyjny każdego ogrodu. Można w nich wykorzystać wszechstronnie dowolne gatunki roślin, od bylin, po rośliny jednoroczne, od kwiatów, po karłowate krzewy i miniaturowe drzewka. Istnieje wiele różnorodnych typów i rodzajów rabat (np. jednoroczne, wieloletnie, jednogatunkowe, wielogatunkowe-mieszane, słoneczne, zacienione itp. Jednymi z najpopularniejszych i uważanych za najefektowniejsze, są rabaty skalne. Przyjrzyjmy się, jak je zakładać i tworzyć!

Rabaty skalne tworzy się na stanowiskach skalistych naturalnych lub tworzonych sztucznie. Grunt w takim miejscu musi więc być dobrze przepuszczalny. W aranżacji ogrodu skalnego wykorzystuje się oczywiście gatunki roślin skalnych, powoje, rozchodniki, miniaturowe krzewinki oraz karłowate drzewka (np. iglaki, klony).

Wykonanie i dbanie o skalniak nie jest takie trudne, jednak wymaga bardzo wiele pracy i dobrego planowania. Niezbędny jest także zmysł estetyki, a także większa znajomość gatunków roślin nadających się na skalniak, ich wymagań i specjalnych metod pielęgnacji, a także zastosowania odpowiednich kamieni i innych ozdób. Rabata skalna powinna zawsze naśladować naturę, chociaż wcale nie musi być idealnym, dzikim odwzorowaniem prawdziwych krajobrazów wysokogórskich, jak alpinaria (ogrody górskie) tworzone celowo w ogrodach botanicznych.

Wygląd rabaty skalnej

W rabacie skalnej dominują niskie rośliny ozdobne, sadzone w towarzystwie różnej wielkości kamieni i rozsypywanego pomiędzy nimi grysu. Rabata skalna bardziej przypomina więc górską łąkę, czy skaliste zbocze, niż typowy ogród. Nie wymaga też dobrej jakościowo gleby i obfitego nawożenia. Świetnie jednak nadaje się dzięki temu na dekorowanie nawet ubogich odżywczo dla roślin miejsc oraz terenów mocno nasłonecznionych. Kształt całego ogrodu skalnego może być przy tym dowolny, jednak zaleca się unikanie figur geometrycznych, czyli okręgów, kwadratów oraz idealnie prostych. Rabata skalna powinna więc mieć nieregularne brzegi. W przyrodzie nie występują bowiem naturalne nasadzenia w kształtach ciętych „od linijki”. Skalniak musi więc zawierać w sobie pewien przemyślany chaos, taki, jaki występuje naturalnie w przyrodzie.

rabata skalna z drzew iglastych i kamieni
rabata skalna

Planowanie (projekt) rabaty skalnej

Przygotowując się do tworzenia skalniaka, najlepiej najpierw narysować choćby schematyczny plan takiej rabaty. Wystarczy do tego zwykły, prosty szkic na kartce papieru. Trzeba jednak rozrysować dokładnie zarówno kształt planowanej rabaty, jak i, rozmieszczenie na niej największych kamieni oraz poszczególnych grup różnych gatunków roślin. Taki projekt pomoże uniknąć wielu błędów, zanim jeszcze cokolwiek zrobimy! Planowanie rabat skalnych należy bowiem do najtrudniejszych etapów tego przedsięwzięcia.

Czytaj również  Jak zrobić oczko wodne w ogrodzie?

Lokalizacja rabaty skalnej

Skalniaki mają w sobie taki urok, że nawet jeśli są niewielkie, to i tak zawsze przykuwają uwagę, dlatego zarówno ich lokalizacja, jak i wystrój oraz nasadzenia nie mogą być przypadkowe. Dlatego nie zaleca się zakładać je na środku ogrodu, ponieważ będzie to wyglądało bardzo nienaturalnie, jak dziwna skalista wyspa na środku trawnika lub kwietnika. Skalniak powinien być tymczasem naturalnie wkomponowany w cały ogród tak, by tworzył z nim harmonijną całość i stanowił spójny element całej ogrodowej kompozycji. Dobrze jest zatem planować skalniak w narożnikach ogrodu, wzdłuż jednego brzegu ogrodu, na naturalnej skarpie ogrodowej, jako część nasypu kamiennego wąwozu lub kamiennych brzegów strumienia i stawku, lub też zostać zbudowany przy jakichś murkach albo przy boku domu. Najlepiej też, jeśli jest to miejsce, w którym spędzamy dużo czasu, czyli np. pobliże tarasu lub altany. Ciekawym i coraz częściej stosowanym rozwiązaniem jest również płaska rabata skalna w formie kamiennej ścieżki, w szczelinach której, rosną niskie rozchodniki tworzące kolorowe kobierce i dywany. Dopiero w dużych ogrodach parkowych, skalniak może stanowić główny element dekoracyjny, sytuowany na środku ogrodu, jednak traktowany jako oddzielna jego część. Należy go wtedy otoczyć żwirowymi rabatami i malowniczymi ścieżkami. W każdym mniejszym ogrodzie powinien tworzony nieco z boku, czyli jak wspomniano – np. przy ogrodzeniu. Z kolei w trudnych do aranżacji, podłużnych ogrodach, doskonale prezentują się trójkątne rabaty skalne, sytuowane w rogach działki. Natomiast w małych ogródkach, w razie braku miejsca, tradycyjny skalniak można zastąpić samą tylko kamienną rabatą stworzoną przy samym ogrodzeniu lub schodach.

rośliny jednoroczne i rośliny skalne rosnące na skalniaku
skalniak

Miejsce w którym zakłada się skalniak, jest bardzo istotne nie tylko z powodu trafności kompozycji całego ogrodu, ale również dlatego, że od tej lokalizacji zależy m.in. dobór odpowiednich gatunków roślin. Należy przy tym dbać o nasłonecznienie wybranego miejsca (ile godzin pełnego słońca występuje w miejscu planowanego założenia skalniaka). Stanowisko to powinno być bowiem dobrze nasłonecznione, ponieważ taka jest istota tej architektury krajobrazowej, poza tym, większość gatunków roślin skalnych preferuje warunki nawet silnego nasłonecznienia. Bardzo dobrze jest więc usadowić rabatę skalną na nasłonecznionym zboczu o południowej i/lub południowo-zachodniej wystawie. W takim miejscu będą panowały mocno nasłonecznione warunki przez cały dzień, jednak trzeba wtedy czasem podlewać posadzone rośliny, ponieważ w trakcie upałów letnich ziemia będzie w takim miejscu częściej przesychać. Ponadto, będzie też trzeba posadzić na takim słonecznym skalniku jedynie rośliny światłolubne i tolerancyjne na okresowe przesuszanie. Warto przy tym wiedzieć, że zbocza wschodnie są znacznie krócej nasłonecznione, niż zachodnie, z kolei zbocza północne prawie przez cały dzień pozostają w półcieniu. Skalniak nie musi być jednak koniecznie sytuowany w pełnym słońcu, może też funkcjonować zupełnie dobrze w cieniu lub cieniu, jednak wtedy mamy zdecydowanie mniejsze możliwości doboru roślin, ponieważ istnieje mało gatunków niskich roślin okrywowych i płożących, w tym rozchodników, które rosną dobrze w takich warunkach, poza tym, skalniak w cieniu wygląda nie tak naturalnie, jak nasłoneczniony. Kolejna ważna rada to fakt, że nie powinno się lokalizować rabaty skalnej w bezpośrednim sąsiedztwie lub wręcz pod wysokimi drzewami, ponieważ na pewno będą go nadmiernie zacieniać, a ich wielkie korzenie odbiorą wilgoć roślinom skalnym.

Czytaj również  Liliowce przycinanie uprawa kwitnienie

Jakie gatunki roślin najlepiej nadają się na rabatę skalną?

Na ogrodowym skalniaku rosną głównie rośliny skalne, często wysokogórskie, jednak nie tylko, mimo, iż w teorii tak właśnie być powinno. W tej kwestii obecnie panuje jednak olbrzymia różnorodność. Na rabacie skalnej można więc sadzić przeróżne gatunki roślin i kwiatów z różnych środowisk, byle tylko wytrzymywały takie warunki. Poza tym muszą tu dominować gatunki niskie i płożące, mające zwarty pokrój, a także intensywne barwy kwiatów o silnym zapachu. Bardziej na tyle skalniaka można sadzić małe, karłowate krzewinki, miniaturowe drzewka, prowadzone w stylu bonsai, najlepiej o zimozielonych liściach, mających także inne kolory, nić standardowa zieleń (trzmielina o biało zielonych liściach, ostrokrzew, cyprysiki itp.).

skalniak z wodą
rabata skalna ze źródełkiem są floksy (płomyki), klon japoński czerwony, irysy

Wśród najpopularniejszych roślin wartych polecenia na rabaty skalne warto wymienić: rojniki, goździk pierzasty (postrzępiony), bluszczyk kurdybanek, dąbrówkę rozłogową, dzwonek karpacki, bergenię sercolistną, floksy miniaturowe, różne gatunki rozchodników (np. okazały, karpacki, oregoński, owłosiony, wielki, błekitny), zawciąg nadmorski, skalnicę Arendsa, tymianek, macierzanki, mikołajek alpejski, pierwiosnki, pięciornik, posłonek ogrodowy, rogownica kutnerowata, żagwin ogrodowy, aster alpejski i tongolski, azorella trój widlasta, bylica boże drzewko, chaber górski, czyściec wełnisty, dębnik ośmiopłatkowy, delospermy, dzwonki (np. dalmatyński, karpacki, skupiony i Poszarskiego), fiołki, gęsiówki, jasnoty, głodek kosmaty, karmnik ościsty, kocimiętka, kuklik szkarłatny, lawenda, lebiodka pospolita, liatra kłosowa, kostrzewy. Na nowoczesny skalniak doskonale pasują również niskie rośliny cebulowe, jak np.: krokusy, narcyzy, szafirki, przebiśniegi, tulipany botaniczne. Najlepszym tłem dla rabaty skalnej są z kolei paprocie, kosaćce, liliowce oraz wspomniane rośliny iglaste, takie jak płożące się, karłowate krzewy i miniaturyzowane drzewa. Można tu wymienić np.: jałowce, żywotniki (czyli tuje), cyprysiki, sosny, świerki, modrzewie, trzmielina, barwinek pospolity. Mogą to być również karłowate klony w stylu japońskim (np. z bardzo ozdobnymi, czerwonymi i żółtymi liśćmi). Latem na skalniku można też ustawiać niektóre rośliny rosnące w domu, np. kaktusy, grubosza jajowatego (drzewko szczęścia), aloes itp. Na koniec sezonu należy jednak oczywiście zabierać je z powrotem do domu. Rabata skalna powinna być zawsze kolorowa i nie za gęsta. Kolorystyka nie może być jednak za pstrokata, trzeba więc kierować się zasadą, że „im mniej, tym lepiej”!

Czytaj również  Odmiany truskawek
skalniak w ogrodzie
rabata skalna a w niej maki i lawenda