Wyhoduj białą kapustę w swoim ogrodzie. Przedstawiamy odpowiednie odmiany oraz udzielamy najlepszych porad i wskazówek od siewu, przez pielęgnację i nawożenie, aż po zbiory. Chcesz uprawiać kapustę w swoim ogrodzie na działce? Konieczne przeczytaj nasz miniporadnik z opisem tego warzywa. Jeszcze dziś sprawdź, jakie wymagania uprawowe ma kapusta biała.
Kapusta biała to jedno z głównych warzyw.
Jej pełna nazwa to kapusta warzywna głowiasta (Brassica oleracea convar. Capitata var. Alba). Warzywo to od bardzo dawna jest uprawiane i używane spożywczo na całym świecie. Kapusta biała jest więc głęboko zakorzeniona w historii ludzkości. Naukowcy wciąż nie zgadzają się jednak co do tego, od jak dawna ją uprawiano. Na pewno roślina ta została jednak przetworzona na kimchi, pikantną formę kiszonej kapusty w Korei już w VII w.
Jeśli lubisz jeść białą kapustę i posiadasz ogródek, powinieneś spróbować samemu uprawiać to smaczne i zdrowe warzywo. Nasz artykuł dotyczy wszystkich wskazówek odnośnie jej uprawy w ogrodzie, na działce czy polu. Konieczne przeczytaj nasz miniporadnik z opisem tego warzywa. Jeszcze dziś sprawdź, jakie wymagania uprawowe ma kapusta biała.
Kapusta biała i jej najważniejsze cechy botaniczne. Kapusta biała obejmuje kilka odmian-form:
-
kapustę głowiastą białą (B. oleracea var. capitata f. Alba), u której liście zewnętrzne są zielone, a głowa głębiej robi się biaława. Ta kapusta jest szerzej rozpowszechniona od innych;
-
kapustę głowiastą czerwoną (B. oleracea var. capitata f. Rubra), u której liście są bogate w barwniki antocyjany, przez co cała głowa ma kolor ciemny czerwonofioletowy;
-
B. oleracea var. conica DC.
Kapusta warzywna brukselska czy włoska to oddzielne gatunki. Kapusta biała jest kulturą starożytną, podobnie jak inne rodzaje kapusty (poza pekińską i chińską). Pochodzi od dzikich gatunków rosnących w rejonach śródziemnomorskich Europy Zach. i Afryce Płn. Główki kapusty mają wysokie walory smakowe i lecznicze. Zawierają witaminy niezbędne dla ludzi (C, P i inne), kwasy organiczne, sole mineralne, fitoncydy, antocyjany itp.
Kapusta to roślina dwuletnia. W pierwszym roku tworzy główkę, a w drugim rozwija kwitnącą łodygę i daje nasiona. Główki kapusty mają różny kształt, wielkość, kolor i gęstość, zależnie od odmiany i warunków uprawy. Masa jednej główki wynosi od 300 g do 10 kg lub więcej. Jest to roślina mrozoodporna o dobrze rozwiniętym systemie korzeniowym w głównej warstwie gleby, idącym na głębokość 40-50 cm.
Kapusta biała i warunki uprawy odnośnie temperatury otoczenia.
Kapusta to roślina bardzo odporna na zimno. Na wszystkich etapach wzrostu i rozwoju różnie reaguje jednak na warunki temperatury. Nasiona zaczynają kiełkować w 3-4°C, a optymalna temp. kiełkowania wynosi 18-20°C. W pierwszym przypadku sadzonki pojawiają się w ciągu 8-12 dni, a w drugim po 3-4 dniach. Potem sadzonki rosną w minimalnej temp. 5-10°C. Jednak najkorzystniejsza dla wzrostu i rozwoju siewek jest temp. 12-15°C. Natomiast dla dorosłych roślin w polu idealna jest temp. 15-18°C. Temperatury powyżej 25°C są już niekorzystne dla formowania główek. Powodują pogrubienie tkanek, odrzucanie dolnych liści oraz uszkadzanie, karłowacenie i pękanie główek. Wszystko to prowadzi do spadku plonów.
Kapusta biała i warunki uprawy odnośnie oświetlenia.
Kapusta jest rośliną wymagającą sporej ilości światła. Jej stosunek do światła zmienia się jednak wraz ze wzrostem i rozwojem. Najwyższe wymagania są w okresie wzrostu sadzonek. Brak światła w tym czasie prowadzi do wybujałości roślin, karłowatości liści i tworzenia luźnych głów. Obniża też ich odporność na różne choroby grzybowe. Ze swojej natury, kapusta jest rośliną długo dniową.
Natomiast odmiany ekotypów śródziemnomorskich (syryjskie i inne) to rośliny krótko dniowe. W pierwszym roku uprawy, przy długim dniu, kapusta przechodzi specyficzne procesy biochemiczne. W drugim roku zapewniają one powstawanie narządów rozrodczych, czyli pędów kwiatonośnych. Najintensywniejszy wzrost i rozwój kapusty obserwuje się przy długim dniu z większym strumieniem świetlnym. Wtedy wraz z promieniami o długich falach, występuje wiele promieni o krótkiej długości fali.
Kapusta biała i warunki uprawy odnośnie podlewania i wilgoci.
Kapusta to roślina bardzo wymagająca wilgoci. Tłumaczy się to cechami morfologicznymi: dużą powierzchnią parującą liści i stosunkowo płytką lokalizacją systemu korzeniowego. Zmienia się to jednak w zależności od faz wzrostu i rozwoju. Krytyczne okresy i fazy wymagań wilgotnościowych kapusty to: kiełkowanie nasion, przeżywalność siewek po posadzeniu w gruncie, formowanie główki kapusty. Wzrastają wtedy wymagania dotyczące wilgotności gleby i powietrza.
Za najbardziej korzystną w całym okresie wegetacyjnym uważa się wilgotność gleby na poziomie 80%. Natomiast najlepsza względna wilgotność powietrza powinna być na poziomie 80-90%. Wraz ze spadkiem wilgotności gleby do 60%, liście pokrywają się niebieskawym nalotem i nabierają różowawego odcienia. Inne niekorzystne objawy to m.in. wyginanie krawędzi liści, wyrastanie łodyg u odmian wcześnie dojrzewających, karłowatość głów i ich przedwczesne formowanie.
Jednak nadmierna wilgotność gleby w niskich temperaturach również hamuje wzrost kapusty i formowanie główek. Na liściach i ogonkach liściowych pojawiają się też pigmenty antocyjanowe (plamy), a na roślinach rozwija się bakterioza.
Wczesne odmiany kapusty mają intensywniejszy i szybszy wzrost plonów. Potrzebują przez to więcej wilgoci, niż odmiany późno dojrzewające. Rośliny uprawione z sadzonek są bardziej wymagające pod względem wilgotności gleby, niż kapusta uprawiana z nasion bez flancowania.
Potrzeby glebowe kapusty
Kapusta ma też duże wymagania odnośnie żyzności gleby. Należy uprawiać ją na glebach lekkich gliniastych i piaszczysto-gliniastych z głęboką warstwą orną i dużą zawartością próchnicy. Gleby piaszczyste nawożone substancjami próchnicowymi, są najlepsze dla odmian wcześnie dojrzewających. Gleba pod uprawę kapusty musi też być dobrze uprawiana, by zawierała dużą ilość składników odżywczych odczynu obojętnego lub lekko kwaśnego.
Im lepsza uprawa gleby, tym mniej składników odżywczych trzeba dodać. Kapusta wymaga więc strukturalnej, żyznej, dobrze nawożonej gleby. Najlepsze dla niej jest nawożenie doglebowe dużymi dawkami nawozów organicznych i mineralnych, zwłaszcza w postaci mieszanej. Przy dostatecznej żyzności, sam rodzaj gleby nie jest tak istotny. Wyjątkiem są gleby ciężkie gliniaste, silnie kwaśne, żwirowe i podmokłe, słabo napowietrzone.
Na glebach kwaśnych kapusta choruje, a jej plon jest wtedy znacznie zmniejszony. Odmiany kapusty wcześnie dojrzewające są bardziej na to podatne, niż późno dojrzewające. Muszą więc być uprawiane na glebach nie zakwaszonych.
Nawożenie kapusty
Bardzo istotne jest nawożenie na początku sezonu wegetacyjnego. Gleba zawiera wtedy mało azotu w formie dostępnej dla roślin. Nawozy organiczne dla odmian wcześnie dojrzewających podaje się w postaci próchnicy. Stosowanie świeżego obornika jest nieskuteczne, bo materia organiczna nie ma czasu na rozkład w okresie wegetacji roślin. Średnio i późno dojrzewające odmiany kapusty na prawie wszystkich glebach dobrze reagują na stosowanie nawozów organicznych.
Jednak sam obornik nie może dostarczyć kapuście wystarczających składników odżywczych. Jego rozkład w glebie jest bowiem wolniejszy, niż rosnące zapotrzebowanie kapusty. Kapusta lepiej więc rośnie i rozwija się po podaniu połączenia nawozów organicznych i mineralnych. Skuteczność nawożenia kapusty zależy jednak nie tylko od rodzaju gleby.
Wpływa na nią też jej uprawa, zawartość w niej składników odżywczych, czas podania nawozów i nawadniane. Aby uzyskać wysokiej jakości plon, bardzo ważne jest także, by składniki odżywcze miały optymalne proporcje.
Spulchnianie gleby.
Pierwsze spulchnienie gleby i odchwaszczenie jest konieczne po ukorzenieniu sadzonek. Kolejne spulchnianie gleby robi się w razie potrzeby po 7-8 dniach lub po podlaniu. Pierwsze spulchnienie gleby przeprowadza się na głębokość 4-5 cm. Natomiast drugie na głębokość 6-8 cm, a następnie 8-10 cm do zamknięcia liści. Szerokość strefy ochronnej wokół roślin powinna wynosić co najmniej 12-14 cm. Spulchnianie gleby jest szczególnie ważne na glebach ciężkich.
Zapobieganie pękaniu kapuścianych głów.
W sprzyjających warunkach temperatury i wilgotności, główki kapusty często dojrzewają przed zbiorem. Trzeba więc zatrzymać wtedy ich ich wzrost, by nie zaczęły pękać. Aby uniknąć tego problemu, gotowe główki kapusty, jeśli okres zbiorów jeszcze nie nadszedł, należy kilkakrotnie zgiąć w jedną stronę. Zakłóci to system korzeniowy. Można też lekko podciąć korzenie łopatą. Zmniejszy to podaż składników odżywczych i zatrzyma wzrost kapusty, a tym samym pękanie głów.
Zwalczanie szkodników i chorób w kapuście
Przez cały sezon wegetacyjny kapusta jest niszczona przez wiele szkodników. Są to m.in. pchełki, mszyce, larwy niektórych gatunków motyli i ciem. Uprawy kapusty zaleca się więc raz na 7-10 dni traktować środkami owadobójczymi. Można do tego użyć np. „Karate”, „Aktellik”, „Volaton”. Innym szkodnikiem kapusty jest wiosenna mucha kapuściana. Zwalczanie polega na stosowaniu sztucznych chemicznych środków ochrony roślin. Uwaga ponadto! Ponieważ po zbiorze kapusty nie należy w tym samym miejscu nic uprawiać co najmniej 4 lata.